Co to są łaty i kontrłaty?

Konstrukcja dachu składa się z wielu różnych elementów, które razem tworzą szczelną, ale też właściwie wentylowaną konstrukcję. W poniższym artykule skupimy się nad tym, jaką rolę w tej skomplikowanej strukturze odgrywają łaty i kontrłaty, a także powiemy sobie, czym one w ogóle są. Zapraszamy do lektury.

Czym są łaty, a czym kontrłaty?

Pod pojęciem łat kryją się drewniane elementy, które mocuje się prostopadle do krokwi dachu. Ich zadaniem jest przeniesienie ciężaru pokrycia dachowego bezpośrednio na krokwie. To dzięki nim konstrukcja zadaszenia jest stabilna i to nawet wówczas, jeśli jej pokrycie będzie masywne (np. dachówki ceramiczne lub betonowe).

Kontrłata ma inne zadanie. Montuje się je wzdłuż krokwi, dzięki czemu między nią a pokryciem powstaje szczelina wentylacyjna. Dzięki temu wewnątrz konstrukcji dachu nie gromadzi się wilgoć, która wraz z upływem lat mogłaby doprowadzić do jego stopniowego zniszczenia.

Rola kontrłat w budownictwie dachowym

Znaczenie dystansu pomiędzy kontrłatą a pokryciem dachowym jest znacznie szersze, niż początkowo mogłoby się wydawać. Poprawnie zamontowana kontrłata dachowa niesie ze sobą sporo korzyści. Najważniejsze z nich to:

• Usuwanie nadmiaru wilgoci poprzez ułatwienie obiegu wody wewnątrz konstrukcji dachu. Dzięki temu rozwiązaniu woda pochodząca z przecieków i powstała na skutek procesu skraplania pary wodnej może osadzać się w okapie, a w konsekwencji zostać odprowadzoną na zewnątrz.
• Wentylacja dachu. Dzięki zastosowaniu kontrłat w obrębie dachu powstaje dodatkowa przestrzeń, w obrębie której zachodzi zjawisko wentylacji. W ten sposób eliminuje się ryzyko nagromadzenia się wilgoci. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dachówek wykonanych z cementu i ceramiki, które ze względu na niewielką chłonność wody powinny być właściwie wentylowane.
• Wyrównanie płaszczyzny zadaszenia. Kontrłaty wykorzystywane są również w celu wyrównania powierzchni zadaszenia. Często trzeba je wcześniej odpowiednio wyprofilować, aby można było skompensować wszystkie nierówności.
• Ustabilizowanie warstwy izolacyjnej. Dzięki kontrłatom można usztywnić izolację, czyli najczęściej membranę dachową. Zastosowanie ich pozwala równomiernie rozciągnąć ją na całej połaci dachu.
• Efektywniejsze zarządzanie ciepłem. Dzięki dodatkowej warstwie wentylacyjnej ciepło z nagrzanego poszycia dachowego nie przenika tak łatwo w głąb budynku, a konkretnie poddasza. W praktyce oznacza to mniejsze koszty ponoszone na klimatyzację i wyższy komfort cieplny w porze letniej.

Układanie łat i kontrłat - najważniejsze zasady

Jak montować konstrukcję dachu z zastosowaniem kontrłat? Prace rozpoczynamy od montażu membrany dachowej bezpośrednio na krokwi, a następnie rozciągamy ją, usztywniamy kontrłatami i całość wzmacniamy łatami. Dzięki temu uzyskujemy strukturę, która jest doskonałą alternatywą dla poszycia sztywnego z płyt OSB. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach łaty i kontrłaty należy montować z uwzględnieniem kształtu dachu i materiału stosowanego do jego pokrycia. Nie bez znaczenia są też wymiary samego dachu oraz poszczególnych dachówek. Dlatego za poprawny montaż są odpowiedzialni specjaliści, który nakładają odpowiednie poszycie na dach i dobierają do niego właściwie ułożone elementy.

Jakie wymiary powinny mieć łaty i kontrłaty?

Kontrłata i łata na dach muszą mieć odpowiednie rozmiary, które będą dostosowane do wymiarów konstrukcyjnych dachu, ale też do obciążenia, jakie będzie on generował. Im większa odległość między krokwiami, tym grubość łat musi być większa. Z kolei kontrłata dachowa powinna mieć wysokość:

• 24 mm, jeśli dach ma spadek o długości maksymalnie 6 metrów,
• 28 mm, jeśli dach ma spadek o długości 12 metrów,
• 40 mm, jeśli dach ma spadek dłuższy niż 12 metrów.

Należy też pamiętać o tym, że dopuszczalne wymiary łat i kontrłat powinny być określone przez producenta pokryć dachowych. Specjaliści zajmujący się profesjonalnym kładzeniem pokryć na dach, również mają odpowiednią wiedzę dotyczącą doboru właściwych wymiarów elementów drewnianych.

Uwaga! Łata na dach oraz kontrłaty powinny być mocowane za pomocą gwoździ o odpowiedniej wytrzymałości. Coraz częściej wykorzystuje się również specjalne masy, których zadaniem jest uszczelnienie i wzmocnienie, stworzonego w ten sposób połączenia.

Dodatkowe informacje

Cena łat i kontrłat wynosi od 3 do 8 złotych. Nie należy jednak na nich oszczędzać, gdyż prawidłowo dobrane (pod względem wytrzymałościowym) elementy, są gwarancją stabilności dachu przez długie lata. Warto też pamiętać o odpowiednim konserwowaniu ww. elementów. Drewno użyte do ich produkcji jest narażone na działanie czynników atmosferycznych, dlatego koniecznie trzeba je zabezpieczać odpowiednim środkiem impregnującym. Rodzaj wykorzystywanego produktu i częstotliwość jego stosowania powinna być jasno określona przez producenta systemu dachowego.

Reasumując, na pierwszy rzut oka konstrukcja dachu wydaje się dość skomplikowaną strukturą. Należy jednak pamiętać, że każdy element, który wchodzi w jej skład, znajduje się tam nieprzypadkowo.